Alles komt neer op je eigen arbeid

Ik kijk met bewondering naar de manier waarop Rosa en Sylvain hier leven. En ik besef opnieuw hoe arbeidsintensief het is als je dit soort keuzes wilt maken. Duurzaam, dichtbij de natuur en met minder geld. Het maakt je enorm bewust van je eigen impact op deze planeet. Maar ook van de waarde van een gezond en sterk lijf, want alles komt neer op je eigen arbeid. En ik hoor Rebecca weer: hou het klein, hou het klein, hou het klein.

Bouwen met gerecycled materiaal

Gisteren mocht ik Sylvain een beetje helpen in zijn werkplaats. Sylvain is timmerman en werkt vrijwel alleen met het afval van anderen. Overal vindt hij oude deuren, panelen, ramen en raamkozijnen. En daar bouwt hij prachtige dingen van. De drie boomhutten die hier worden verhuurd zijn grotendeels van oude deuren gemaakt. Sylvain vertelde dat in de grootste hut wel twaalf houtsoorten zijn verwerkt. Zijn eigen werkplaats is ook volledig van gevonden materiaal gemaakt.

De groentekas van Rosa ook. ‘Ik kreeg het materiaal van iemand die ramen had met groene kozijnen en besloot dat ie toch liever bruine kozijnen wilde. In plaats van de boel over te schilderen, liet hij alles vervangen!’ Zijn stem slaat over van irritatie. Sylvain kan zich oprecht druk maken over het gemak waarmee mensen dingen weggooien en maar weer wat nieuws kopen.

Ze verkijken zich op het enorme aantal uren dat erin gaat zitten om van oude deuren weer iets moois te maken.

Hij krijgt soms ook opdrachten van andere mensen die graag willen dat hij met gerecycled materiaal werkt. ‘Lekker goedkoop, denken ze dan. Ja, qua inkoop wel. Maar ze verkijken zich op het enorme aantal uren dat erin gaat zitten om van oude deuren weer iets moois te maken. En dan klagen ze vervolgens als het niet helemaal perfect op elkaar aansluit.’ 

Oude luiken

Ik kreeg gisteren een klein beetje mee hoe arbeidsintensief zijn manier van werken is. Bij de grot in Granada wil Sylvain een composttoilet en een doucheruimte bouwen van oude luiken. Op die luiken zit een dikke laag verf en van boven tot onder een grote metalen sluiting. Hij vroeg of ik die metalen sluitingen eraf wilde schroeven en het hout schoon wilde maken zodat hij het hout kon bewerken.

Het eerste luik kostte me een halfuur en bij het tweede luik heb ik het na drie kwartier op moeten geven.

Leek een simpel klusje. Mooi niet. Ten eerste zaten alle schroeven onder een dikke laag verf die er eerst afgebikt moest worden. Vervolgens waren die kromme en verroeste krengen nauwelijks nog uit het hout te draaien. Het eerste luik kostte me een halfuur en bij het tweede luik heb ik het na drie kwartier op moeten geven.

Walnoten

Na mijn maand in Galicië bij Casa da Cabaza en nu weer in Andalusië bij Campearte kom ik tot een simpele conclusie. Als je duurzaam wilt leven en geld minder belangrijk wilt maken, dan komt het neer op je eigen arbeid. Met geld koop je ontzettend veel gemakzucht. Zelfs ongemerkt, omdat we er zo aan gewend zijn.

‘s Ochtends moet je de walnoten één voor één kraken als je even een handje in je havermoutpap wilt gooien.

De walnoten komen hier niet kant-en-klaar in een zakje uit de winkel, maar groeien aan de boom. Dat betekent dat je die boom moet onderhouden, dat je als alles goed gaat in de herfst walnoten kunt gaan rapen en daarna moet je ze één voor één kraken als je ‘s ochtends even een handje in je havermoutpap wilt gooien.

Kip

Hetzelfde geldt voor de kippen hier. ‘Vroeger, op het platteland, was het eten van een kip iets bijzonders,’ zegt Rosa. ‘Want je moet eerst voor kuikens zorgen en die moet je voeren en groot laten worden. En dan moet je een kip nog vangen, doden en plukken. Dan ga je echt niet elke week kip eten.’ Zo gaat dat hier dus ook. De kippen (en hanen) scharrelen vrij rond. Het kost Rosa en Sylvain mentaal nog steeds grote moeite om er eentje te slachten (sinds ik hier ben zijn ze het al aan het uitstellen). Maar ze zien het als de consequentie van het willen eten van vlees.

Bewust van je eigen impact

Een ander voorbeeld is het composttoilet (dat is deze dagen overigens best een koude gebeurtenis, je blijft er niet langer zitten dan strikt noodzakelijk). Waarom spoel je een plas eigenlijk weg met kostbaar drinkwater? Terwijl urine ook nog eens goed is voor de grond? Deze manier van leven maakt je heel bewust van de impact van het voedsel dat je eet en van de dingen die je doet.

Waarom spoel je een plas eigenlijk weg met kostbaar drinkwater? Terwijl urine ook nog goed is voor de grond?

Het voelt misschien als teruggaan in de tijd, maar ik denk eerder dat het vooruitgang is. Als we deze planeet nog met zijn allen willen redden tenminste. Ik vind het mooi om de vanzelfsprekendheid te zien waarmee Rosa en Sylvain leven naar hun overtuiging. Ik moet nog maar zien dat ik het ze nadoe.

Gigantisch contrast

Bij Tariq en Siets van Casa da Cabaza ervoer ik aan den lijve hoeveel arbeid er in deze manier van leven gaat zitten. Ik heb uren besteed aan bramenstruiken uit de grond trekken, eikels harken, zand verplaatsen en poep scheppen. Het is een gigantisch contrast met mijn kantoorbaan, maar eerlijk gezegd voelde ik me bij hen meestal nuttiger.

En kijk, nu sta je met bloedende vingers bamboestengels te steken!

Ik was aan het kletsen met Christian, een vriend van Rosa, terwijl we bamboestengels in een hek aan het vlechten waren. Ik vertelde hem dat ik tot nog geen halfjaar geleden mijn hele leven kantoorbanen had gehad, maar dat ik nu had besloten dat het leven te kort was om op kantoor te zitten. ‘En kijk,’ zei Christian goedkeurend, ‘nu sta je met bloedende vingers bamboestengels te steken.’ 

Spierkracht

Ik denk dat ik nog niet half weet hoeveel werk ik me op de hals ga halen, maar ik vind het ook mooi. Als je goed voor je lijf zorgt (en een beetje geluk hebt), dan is die spierkracht er altijd. Je eigen arbeid raakt nooit op of uitverkocht. Je moet alleen zorgen dat je tussendoor voldoende slaapt en eet. En het houdt je gezond, want hiervoor was het menselijk lichaam oorspronkelijk bedoeld. Niet om de hele dag achter een computerscherm of in een vergaderzaal te zitten.

Hou het klein

Hoe wil ik zelf leven? Daar denk ik met al die voorbeelden steeds vaker over na. Ik moet weer denken aan wat Rebecca vertelde, toen ik haar interviewde voor de serie Pioniers. Rebecca zwerft al meer meer dan twee jaar als vrijwilliger over het Europese platteland. Zij zag wat ik nu ook zie: hoe hard haar hosts moeten werken, wat een prestaties ze leveren. Ze nam zich één ding voor als ze zich zelf ergens zou vestigen: hou het klein. Dat wil ik ook en dat wordt in de praktijk verdomd lastig. Maar ik zal moeten kiezen. Al was het maar omdat ik in mijn eentje ben.

En fair enough, ik zie mezelf ook nog geen composttoilet bouwen. Eerst maar eens zien dat ik die vermaledijde schroeven uit die oude luiken krijg.