Gelukkig worden is een kwestie van oefenen

Aan mijn bezoekerscijfers te zien zitten jullie er helemaal niet op te wachten om gelukkig te worden. Ik ga dus maar een eind breien aan mijn serie naar aanleiding van de gelukscursus van Raj Raghunathan. Hierbij alle 7 doodzonden én de 7 gewoontes van de ‘highly happy’.

Mijn conclusie: gelukkig worden is – zoals veel dingen – een kwestie van oefenen.

De happiness paradox: 7 doodzonden, 7 oplossingen

Raghunathan is professor aan de universiteit van Texas en verwonderde er zich jaren geleden over dat mensen die slim en succesvol zijn niet gelukkiger zijn dan andere mensen. Hij kwam erachter dat slimme en succesvolle mensen dingen doen die hun geluk in de weg staan. Hij noemde dit de happiness paradox. Raghunathan onderscheidde 7 ‘doodzonden’ en zette er 7 oplossingen tegenover. Een aantal daarvan beschreef ik in eerdere blogs. Nu gewoon de volledige lijst. Zeer summier en zonder alle nuances en de verdieping in het boek.

Doodzonde 1: andere dingen belangrijker maken dan geluk

Daar schreef ik over in mijn 1e post in deze serie, wetenschappelijk onderbouwd gelukkig worden. Wat Raghunathan bedoelt is dat bijna iedereen ‘gelukkig worden’ zeer belangrijk vindt, maar dat we er lang niet altijd naar handelen. We maken onbewust keuzes waarbij we andere dingen (rijk worden bijvoorbeeld) verkiezen boven geluk.

De oplossing: van geluk een prioriteit maken, maar het niet najagen. Allereerst ga je bij jezelf na waar je nou eigenlijk gelukkig van wordt. Als je dat weet, maak je makkelijker keuzes die je geluk vergroten. En met niet najagen bedoelt hij dit: als je goed wilt slapen, helpt het niet om in bed te gaan liggen en heel hard te willen dat je goed slaapt. Wat wél helpt: een avondwandeling, geen koffie meer ‘s avonds…

Doodzonde 2: beter willen zijn dan de rest

In mijn 3e post, waarom meer en beter niet gelukkig maakt, schreef ik over die vriendin die harder zwom dan ik. Prestatiedrang zit in onze maatschappij verweven. En als je de beste bent, dan maakt het je inderdaad gelukkiger. Maar er is er maar 1 de beste. Al die andere mensen worden ongelukkig van het zichzelf continu vergelijken met anderen.

De oplossing: flow nastreven. In mijn blogpost noemde ik dat: gewoon lekker met jezelf bezig zijn. Jezelf ergens in verliezen, de tijd vergeten. Nieuwe dingen leren en ontdekken dat je iets kunt wat je eerder niet kon. Dat maakt gelukkig.

Doodzonde 3: wanhopig zoeken naar liefde en verwantschap

Deze gaat over onveilige hechtingsstijlen. Iedereen heeft behoefte aan liefde en verwantschap, maar het maakt niet gelukkig als de balans verstoord is. Als je onzeker bent over je relaties met andere mensen, uit zich dat meestal in twee uitersten: je aan iedereen vastklampen of je onbenaderbaar opstellen omdat je ‘niemand nodig hebt’. Beide vormen zijn weinig aantrekkelijk voor anderen. En maken je dus nog eenzamer en ongelukkiger.

De oplossing: de behoefte om lief te hebben en aardig te zijn. Over het algemeen vinden we het fijn om andere mensen te helpen. En wie goed doet, goed ontmoet. Zelfs in werksituaties word je meestal niet slechter van de ander iets gunnen. Ik herinner me wat een leidinggevende vriendin ooit zei: ‘Als ik de credits krijg, voor iets dat iemand uit mijn team heeft gepresteerd, dan zeg ik onmiddellijk bij wie die credits thuishoren. Ere wie ere toekomt. En juist dan straalt het ook op mij af.’

Doodzonde 4: alles willen controleren

in controlfreaks worden niet gelukkig ging het over het verschil tussen externe controle en interne controle. We kunnen niet alles controleren, al zouden we dat soms wel willen. Hoe meer we dat willen, hoe ongelukkiger het ons maakt. En juist slimme en succesvolle mensen hebben nog weleens het idee dat ze de wereld naar hun hand kunnen zetten. Maar je geluk wordt niet bepaald door hoe vaak dingen tegen zitten, maar hoe je daarmee omgaat.

En dus, de oplossing: je interne controle versterken. Niet blijven mokken dus, als het regent op je verjaardag. Dansen in de regen. Je aandacht richten op alle dingen die wél goed gaan, die wél leuk zijn. En soms levert tegenslag je een gratis les. Wees dankbaar.

Doodzonde 5: anderen wantrouwen

Ga je uit van het goede van mensen of van het slechte? Continue argwaan jegens anderen, we worden er niet gelukkig van. Wat denk je als je collega je niet uitnodigt voor die belangrijke vergadering? Dat hij dat expres gedaan heeft, of dat hij je per ongeluk vergeten is?

Mijn allereerste kantoorbaan was bij de Kamer van Koophandel. Ik was 18 en het was begin jaren 90. We hadden een prikklok. Stipt om 8.30 uur moest iedereen op kantoor zijn. Als er 2 dagen 8.35 op je prikkaart stond, moest je je bij de chef komen verantwoorden. Idem voor de uitkloktijd. Dus wat deden mensen? Ze klokten voor elkaar. En als de chef er niet was? Er stond in de kelder een biljart. Er werden hele toernooien gespeeld.

De oplossing: vertrouwen met verstand. Laten we wel wezen, je hoeft je niet aan de lopende band te laten oplichten. Maar in persoonlijke relaties werkt vertrouwen juist verantwoordelijkheidsgevoel in de hand. Als je het vertrouwen van iemand krijgt, wil je dat niet beschamen. Mensen hebben intrinsiek de neiging het goede te doen. Echt.

Doodzonde 6: héél graag iets willen

Dit is een wat vrije vertaling. Het gaat over mensen die hun hele carrièrepad al tijdens hun studie hebben gepland. En daar dan alles op inzetten en alles voor opgeven. En dan loopt het anders.

De oplossing: doelen nastreven met mate. Dit is een nog vrijere vertaling. Het gaat hierom: het is goed om een streven te hebben, iets dat je motiveert in het leven. Maar blijf onderweg open staan voor nieuwe inzichten. En blijf flexibel als het anders loopt. Soms blijkt tegenslag een blessing in disguise.

Doodzonde 7: verslaafd zijn aan je verstand (mind addiction)

Als je slim en succesvol bent, dan wil je je keuzes op rationele gronden bepalen. In de praktijk maken we de meeste keuzes op basis van emotie of intuïtie. De rationele argumenten verzinnen we er vervolgens bij. Dat komt omdat we ons er ongemakkelijk bij voelen. Maar alles beredeneren is best vermoeiend. En het leidt zeker niet altijd tot de keuzes die ons het meest gelukkig maken.

De oplossing volgens Raghunathan: mindfulness. Wees eens wat vaker de fly on the wall in je eigen leven. Observeer dingen, zonder er meteen een oordeel over te hebben. Mindfulness brengt je dichtbij jezelf en wat je nou echt wilt. Je zou zo weleens tot andere keuzes kunnen komen dan die je op basis van rationaliteit zou maken.

Van deze laatste doodzonde ken ik (ahum) een erg goed voorbeeld. Het leek me een heel verstandig plan om na mijn studie een vaste kantoorbaan te zoeken met een goed salaris en dito pensioen. Maar ik heb me nooit afgevraagd of dat was wat ik zelf graag wilde.

Een kwestie van oefenen

Heb ik wild nieuwe inzichten opgedaan met deze gelukscursus? Dat valt misschien wel mee. Maar ik ben me veel bewuster geworden van alle keuzes die we in het leven maken die geluk in de weg zitten. En als je je ergens bewust van bent, dan kun je er iets aan doen. Het vereist wel toewijding en training. Het gaat nog zeker 100 keer mis.

Maar ik merk dat het ook een beetje begint te beklijven. Ik maak vaker van geluk een prioriteit en ik hoef niet meer zo nodig beter te zijn dan de rest (ik heb net mijn kantoorcarrière aan de dijk gezet en een promotie laten liggen). Ik erger me minder aan andere mensen en verwonder me meer. En af en toe baal ik nog gewoon als een stekker als het regent.

Dit is deel 4 van de serie naar aanleiding van het boek ‘If You’re So Smart, Why Aren’t You Happy?’ 

• Deel 1: Wetenschappelijk onderbouwd gelukkig worden
• Deel 2: Controlfreaks worden niet gelukkig
• Deel 3: Waarom meer en beter niet gelukkig maakt