ikigai

Ik ben met Project Lonica op zoek naar mijn ikigai. Een Japanse gedachte, die samen te vatten is in dit ene plaatje. Ik las er een boek over in de trein tussen Barcelona en Gijón. En ik bedacht me dat ik vanaf vandaag weer bij iemand ga werken die haar ikigai duidelijk heeft gevonden.

Boek ‘Vind je ikigai’

Ik zat eergisteren 11 uur en 40 minuten in de trein, van Barcelona naar Gijón. Zonder wifi en zonder stopcontact om mijn laptop op te laden. Dus wat doe je dan? Je leest een boek.

Ik las ‘Vind je ikigai, breng het Japanse geheim voor geluk in de praktijk’ van Francesc Miralles en Héctor García. Ik had eerder over het concept van ikigai gehoord en wilde er weleens wat meer over weten.

Iedereen zou een ikigai hebben, maar zie die maar eens te vinden. Dat is precies wat ik met Project Lonica aan het doen ben.

Ikigai is een samenstelling van 2 Japanse woorden: iki (leven) en gai (waardevol). Vrij vertaald betekent het zoiets als: datgene waar je ‘s ochtends je bed voor uit komt. Een doel dat je leven de moeite waard maakt. Iedereen zou een ikigai hebben, maar zie die maar eens te vinden. En dat is precies wat ik met Project Lonica aan het doen ben.

Ganbarimasu

Ik wilde dat boek lezen dus. Het viel tegen. De schrijvers bewieroken de Japanse cultuur van hard werken en volharding. Ze zijn bijvoorbeeld gek op ‘ganbarimasu’, een samenvoeging van stijfkop en stretchen. Ofwel: door koppigheid jezelf tot het uiterste oprekken. Niet opgeven totdat je doel bereikt is. En dat is dus goed. Het Japans is volgens mij de enige taal met een woord voor ‘dood door overwerk’ (karoshi).

Digitaal dieet

Ik doe even één citaat om de toon van het boek weer te geven. Over jezelf een ‘digitaal dieet’ opleggen (je weet wel, minder social media en zo, zou best goed voor me zijn).

Zoals met elk dieet het geval is, is dit dieet niet geschikt voor slappe, besluiteloze mensen. Maar als je het gaat volgen en jezelf dwingt je eraan te houden, zul je beseffen hoe goed er in deze moderne wereld te leven valt. En op een dag kijk je plotseling verbaasd en verwonderd naar de mensen die nog steeds verslaafd zijn aan een stralingrijk menu.

‘Vind je ikigai, breng het Japanse geheim voor geluk in de praktijk’ p. 152

Ik ben een slap en besluiteloos mens. Het boek is doordrenkt van ‘als je maar een beetje beter je best doet’. En anders ben je een loser.

Er staan goede dingen in het boek hoor, over continu leren en verbeteren bijvoorbeeld, maar het is mij allemaal wat te extreem. Ik zat echter nog steeds in die trein, de krant was al uit en we waren pas bij Pamplona. Ik heb het boek dus toch uit gelezen. En ik heb immers geleerd om naar de positieve dingen te kijken: wat kan ik wél uit dit boek halen?

Oefeningen om je ikigai te vinden

Ik heb 4 tips gevonden. Ze gaan niet over zo hard mogelijk werken en jezelf elke dag tot het uiterste stretchen, maar over manieren om erachter te komen wat jouw ikigai is.

1.Kindertijd

Ga terug naar je kindertijd. Kinderen hebben een onbevangenheid en oorspronkelijkheid die er meestal uit slijt als we volwassen worden. Bedenk wat je als kind graag deed en waarom je dat graag deed. Wat wilde je later worden? In welke omgeving was je het liefst? Welke rol had je in de klas? Wanneer was je in je element? Het beantwoorden van dit soort vragen kan zomaar een aanwijzing of aanknopingspunt opleveren om je ikigai te vinden.

2. Cruciale beslissingen

We nemen op verschillende momenten in ons leven cruciale beslissingen. Een verhuizing naar de andere kant van het land, het indienen van je ontslag, de keuze voor je partner, het krijgen van kinderen. Het zijn beslissingen die de loop van ons leven veranderen en waarbij we niet over één nacht ijs gaan. Soms schuiven we dit soort beslissingen zelfs jaren voor ons uit, uit angst voor het onbekende. De stelling van de schrijvers is dat dit je leven onnodig stil kan zetten en dat ben ik met ze eens.

Kijk terug op de cruciale beslissingen in je leven en zie wat die je gebracht hebben. Waarschijnlijk zal blijken dat de wereld niet is vergaan.

Een oefening hierbij is ‘connecting the dots’  (zoals Steve Jobs deed in de beroemde Stanford speech). Kijk terug op de cruciale beslissingen in je leven en zie wat het je gebracht heeft. Allereerst zal blijken dat de wereld niet verging na die belangrijke keuze en dat je er meestal gelukkiger van werd. En ten tweede is het door deze momenten uit je verleden te verbinden makkelijker om te zien wat de volgende cruciale beslissing zou kunnen zijn.

3. Stop met multitasken

We zijn in het dagelijks leven altijd met 6 dingen tegelijk bezig, waardoor we niets met aandacht doen. En ook nog eens ontzettend veel tijd verlummelen en onszelf uitputten. Wat dit met ikigai te maken heeft? Daar moest ik even over nadenken (het boek is daar niet erg duidelijk over). Maar ik snap het geloof ik wel.  Al die ruis maakt het lastiger om in een flow te komen. Juist die flow, die maakt ons gelukkig. En die bereiken we met dingen die we graag doen en waar we goed in zijn. Iets dat in de buurt van ikigai komt dus.

Door al die vluchtigheid zijn we ons nauwelijks nog bewust van wat dingen met onze zintuigen doen en hoe we ons voelen.

Dit is ook een note to self (toch dat social media dieet). Ik merk dat mediteren helpt. Door al die vluchtigheid zijn we ons nauwelijks nog bewust van onze zintuigen en hoe we ons voelen. En hoe moeten we dan weten wat ons blij en gelukkig maakt? Het is precies de tip die Martin (één van de Pioniers) gaf: met mediteren kom je erachter wat je echt wilt. Omdat het dan eindelijk stil wordt om je heen.

4. Maak ruimte voor serendipiteit

Serendipiteit is iets onverwachts en nuttigs tegenkomen, terwijl je eigenlijk op zoek was naar iets anders. Onverwachte dingen maken we allemaal mee, maar het nuttige erin herkennen, daar moet je iets voor doen. Zo ontdekte Alexander Flemming door een vervuild petrischaaltje toevallig penicilline.  Hij zag dat er iets interessants op dat schaaltje gebeurd was: de bacteriën rond de schimmel die nu penicilline heet waren verdwenen. Zo ontstond de eerste antibiotica. Als Flemming dat vervuilde schaaltje gewoon had weggegooid, was dat niet gebeurd.

Ik maakte zelf een geval van serendipiteit mee in een pelgrimsherberg op de Camino del Norte

De kans op serendipiteit vergroot je door ruimte te bieden aan het onverwachte. Plan niet je hele vakantie van begin tot eind, maar hou ruimte voor dingen die je toevallig tegenkomt. Sta open voor onverwachte ontmoetingen. En stap 2 is dan natuurlijk: herken de kansen die zich in die ontmoetingen voordoen. Wie weet wat het je oplevert op je zoektocht naar je ikigai.

Ik maakte zelf een geval van serendipiteit mee aan het begin van mijn avontuur. Toen ik halverwege de Camino del Norte zomaar het gevoel had dat ik wel klaar was met lopen, maar niet zo goed wist wat ik nu moest doen. Het leverde me een onverwachte extra vrijwilligerservaring op. Een hele leerzame, zou later blijken.

Balans tussen 4 elementen

Ik vind de gedachte van ikigai – ook na een tegenvallend boek – nog steeds interessant. Het gaat om een balans tussen 4 elementen.

1. Waar je van houdt
2. Wat de wereld (om je heen) nodig heeft
3. Waar je betaald voor kunt worden
4. Waar je goed in bent

En dan ergens in het midden ligt je ikigai. Makkelijker gezegd dan gedaan, maar het wordt iets overzichtelijker als je begint met deze 4 vragen te beantwoorden en de antwoorden in 4 kwadranten te schrijven. Vaak zul je zien dat één van de kwadranten overheerst in je leven. En wellicht zie je koppelingen.

Werken en leven

Het mooie eraan vind ik dat het de scheiding tussen werken en leven opheft. We zijn geneigd om privé met 1 en 2 bezig te zijn en beroepsmatig met 3 en 4. Maar hoe mooi zou het zijn als je ze allemaal met elkaar kunt verbinden? Dat is precies het streven van Project Lonica. Een leven waarin je doet wat je voldoening geeft, zonder dat er een sterke scheidslijn zit tussen werk en vrije tijd.

Inwoners van Okinawa worden heel oud. Eén van hun geheimen is dat ze niet met pensioen gaan.

In het Japanse eilandenrijk Okinawa wordt ikigai veel toegepast. Okinawa is bekend om het grote aantal 100-jarigen. Eén van hun geheimen is dat ze hun hele leven met hun ikigai bezig blijven. Tot hoogbejaarde leeftijd. Ze gaan dus niet met pensioen. Omdat ze erin geloven dat als je stopt met werken, en je een beetje achter de geraniums gaat zitten kaarten en netflixen, de dood je snel komt halen.

ikigai in het Ezelparadijs

Als je werken ziet als bezig blijven met datgene wat je voldoening geeft en je gelukkig maakt, dan ben ik het helemaal eens met de inwoners van Okinawa. Vandaag ga ik weer naar het Ezelparadijs. Marleen, de eigenaar, is hier een prachtig voorbeeld van. Met haar 73 jaar zorgt ze voor ongeveer 30 ezels (en paarden, pony’s, honden, katten en een varken). Ze komt er 7 dagen per week om half acht haar bed voor uit, het maakt haar gelukkig en ze is fysiek een stuk fitter dan veel leeftijdgenoten.

Als jullie even niets van me horen, dan komt dat omdat ik in het Ezelparadijs ook heel hard moet werken, er daar geen wifi is en mijn social media dieet succesvol is. Hoewel het ook kan zijn dat jullie wel van me horen, omdat ik mijn verslaving aan een stralingrijk menu heb overwonnen en beseft heb dat er in deze moderne wereld goed te leven valt.