Over Leslie, een rupsenplaag en klimaatverandering

Sinds ik vorige zomer in Spanje aankwam, heb ik de gevolgen van klimaatverandering al een paar keer van dichtbij meegemaakt. Met als voorlopig sluitstuk een rupsenplaag in mijn tuin. En Leslie. Maar die bleek een onverwachte wind in de rug.

Jongens, wat hebben we er een teringzooi van gemaakt met zijn allen. Excusez mijn Amsterdams.

Alle seizoenen raar

Wat een heerlijk zomerse oktober hebben we toch hè? En jullie boften in Nederland al zo met die warme en zonovergoten maanden mei, juni en juli. Het kon niet op. Ach ja, het gras werd geel van de droogte en oogsten mislukten, maar het was fijn barbecuen elke avond.

Klimaatverandering is hier.

Het lijkt wel alsof er geen seizoen meer normaal is. Klimaatverandering is hier. En steeds vaker beginnen we de gevolgen ervan te merken. Ik ben pas vijftien maanden in Spanje en het is verontrustend hoeveel extremen ik sindsdien heb meegemaakt.

In de zomer van 2017 was ik in het Ezelparadijs en hadden we geen drinkwater meer. In Asturias. Geen water. Het regent hier normaal gesproken meer dan in Nederland. Maar de winter en lente van 2017 waren extreem droog geweest.

Droogte en bosbranden

In de herfst van 2017 ging ik naar Galicië, de groenste en natste autonome regio van Spanje. Ik logeerde en werkte bij Tariq en Siets, die wonen op een prachtige plek aan een enorm stuwmeer. Dat inmiddels bijna leeg was. Uniek in Galicië.

Ik was er tot half oktober en al die tijd was het er zonovergoten en veel te warm voor de tijd van het jaar. Ik stond op met een temperatuur van 7 graden en die knalde dan in een paar uur tijd omhoog naar 27.

Schuldige: de mens.

Begin oktober 2017 stonden grote delen van Galicië in brand. De twee belangrijkste oorzaken: monocultuur van eucalyptusbomen en extreme droogte. En politiek. Voor alle oorzaken kon dezelfde schuldige worden aangewezen: de mens.

Journaalbeelden

Het waren beangstigende dagen. Twee dagen rook de buitenlucht naar open haard. De lucht had een rare, oranje gloed. Tariq sliep buiten zodat hij het snel zou merken als het vuur dichterbij kwam. Het lastigste werd de evacuatie van de paarden.

Zo ver kwam het niet. Het vuur bleef ongeveer 20 kilometer bij ons vandaan. Maar het was eerste keer dat ik me er bewust van was dat je op het platteland wat natuurgeweld betreft op jezelf bent aangewezen. En dat het geen journaalbeelden meer zijn.

Koudste lente sinds 1965

In de zomer van 2018 was er meer dan genoeg drinkwater in het Ezelparadijs en ook het stuwmeer in Galicië zat weer helemaal vol. We beleefden dit jaar in Spanje namelijk de natste en koudste lente sinds 1965. Al die maanden dat jullie in Nederland van het terras af dreven, was het hier kil, grijs en druilerig.

Tot augustus. Toen werd het warm en droog en dat bleef het tot afgelopen weekend. Je begrijpt het al: het was te warm en te droog voor de tijd van het jaar.

Leslie

En daar was Leslie. Net geen orkaan meer toen ze in Portugal aan land kwam, maar nog steeds een zeer uniek verschijnsel in Europa. En een luid en duidelijk gevolg van klimaatverandering. Maar voordat Leslie kwam, had ik afgelopen weekend eerst nog wat anders. Een rupsenplaag.

Mijn rupsenweekend

Ze kwamen op vrijdagmiddag. In grote hordes marcheerden ze de tuin binnen. Ze waren met honderden. In een paar uur tijd krioelde het van de rupsen. Met de foto bovenaan deze blogpost ging ik op internet op onderzoek uit. Het bleek de legerrups. ‘They are known as armyworms because the caterpillars move in lines as a massive group, like an army.’ Bron: Wikipedia.

Vermoedelijk spelen extreme weersomstandigheden een rol.

Ze marcheerden in een eindeloze stoet over de binnenplaats, de muren van mijn huis en mijn veranda. Op weg naar mijn gras. Om dat aan te vreten totdat het onder de bruine plekken zat. De oorzaak van deze rupsenplagen is niet helemaal duidelijk, maar vermoedelijk spelen- rapapam – extreme weersomstandigheden een grote rol. De legerrups floreert bij de combinatie van een natte lente en een droog en warm najaar.

Pesticiden

Als je verder zoekt op internet, kom je bij de bestrijdingstips. Het is advies is overal hetzelfde: pesticiden. En dat is dus hoe wij mensen van de teringzooi die we hebben aangericht een nog grotere teringzooi maken. Eerst verkloten we het klimaat en daarna gaan we de gevolgen bestrijden met pesticiden.

Lees dit alarmerende artikel van De Correspondent. Het bestrijden van insecten met chemische middelen is misschien wel de grootste bedreiging van ons bestaan.

En dat is dus hoe wij van de teringzooi die we hebben aangericht een nog grotere teringzooi maken.

Geen pesticiden dus. Ik besloot maar gewoon mijn gras bruin te laten worden. Maar ondertussen drong het rupsenleger ook mijn huis binnen. Nou vliegt en kruipt er hier binnen altijd wel wat rond (hallo platteland), maar honderden rupsen zag ik niet zitten.

Mijn bestrijdingsmiddel werd de bezem. Eerst veegde ik met stoffer en blik de eerste zestig rupsen op die mijn huis al waren binnengedrongen. En daarna ging ik als een bezetene met een bezem mijn veranda en buitenmuren te lijf. Vrijdagavond om elf uur was alles schoongeveegd.

Nog meer rupsen

Zaterdagochtend constateerde ik tot mijn vreugde dat mijn veranda nog steeds nagenoeg schoon was. Dat viel mee. Tegelijkertijd kwam het nieuws over de koersverlegging van orkaan Leslie. De verwachting was dat ze in Portugal aan land zou komen en dan niet meer naar het zuiden zou trekken, maar naar het noordoosten. En dus ook richting Asturias.

Dit is blijkbaar mijn klimaatjaar.

Zaterdagmiddag kwam de volgende invasie rupsen. Groter dan op vrijdag. Ik begon weer als een gek te bezemen en barricadeerde mijn voordeur. Ik bezemde letterlijk de blaren op mijn handen, maar het was eigenlijk geen doen. Opnieuw was ik tot elf uur ‘s avonds met de bestrijding bezig. Met het zweet op mijn voorhoofd, want de temperatuur liep zaterdag op tot 30 graden.

En Leslie

Maar Leslie kwam eraan. En Leslie bleek een vermomde zegen. Ze zou zondagochtend Asturias bereiken. Er was zaterdagavond nog wel een weeralarm, maar alleen voor extreme regen en niet voor windstoten. En regen, dat kunnen we hier inmiddels best gebruiken.

Mijn rupsen schijnen niet tegen kou te kunnen.

De volgende ochtend was de temperatuur gekelderd naar 11 graden. Het regende en het waaide. Maar niet extreem. Om tien uur ‘s ochtends werd het weeralarm voor Asturias ingetrokken. En mijn rupsen? Die schijnen niet tegen kou te kunnen. Ik hou de vingers gekruist voor vandaag, maar zondag zijn de hordes in ieder geval weggebleven.

Wat rest is bruin gras en een massagraf op mijn binnenplaats.

Klimaatverandering

Die vrijdagavond, toen ik omringd door rupsen op mijn veranda zat, zag ik in de bergen aan de overkant van het dal een bosbrand. Ik dacht aan de bosbranden een jaar geleden in Galicië, aan de zomer zonder water en aan Leslie. En ik keek naar al die kutrupsen. Zo ziet klimaatverandering er dus uit als het vanaf journaalbeelden je tuin in komt gewandeld.

Het is beangstigend. En dan zit ik hier nog op een zeer veilig stuk van de aarde.