Voer voor antropologen

Het verschil tussen de Nederlandse polderlockdown en de Spaanse confinamiento is typisch. Heel typisch.

Jonge democratie

Half maart, toen de Spaanse confinamiento net was ingegaan, verscheen er een artikel in The New York Times: Spain, on Lockdown, Weighs Liberties Against Containing Coronavirus. Het ging precies over wat ik me in die dagen ook afvroeg. Hoe verhouden de strenge coronabeperkingen zich tot de democratische rechtsstaat?

Op zijn minst een dilemma, leek me. Bovendien schakelde de noodtoestand allerlei bevoegdheden uit van de autonome regio’s, in het meest gedecentraliseerde land van Europa. En natuurlijk maakte de journalist in zijn artikel een verwijzing naar de nog jonge Spaanse democratie.

Open zenuw

De reacties van Spanjaarden op twitter waren niet van de lucht. De man werd uitgemaakt voor hispanofoob, racist, clown en klootzak. ‘Sorry but my country’s history is not a toy for your entertainment’ schreef iemand. ‘Hoe durf je dit te schrijven nu er al 200 doden zijn gevallen’ schreef een ander. Men vroeg zich af waarom zijn accreditatie als buitenlands correspondent nog niet was ingetrokken.

De journalist had een open zenuw geraakt. Want natuurlijk zijn die coronamaatregelen cultureel bepaald. Net zoals de maatregelen in Nederland cultureel zijn bepaald. Of die in China. En ook de reacties van Spanjaarden op dat artikel waren uiterst typisch. Voer voor antropologen.

Polderlockdown

Nederland heeft een polderlockdown: laten we nou toch met zijn allen een beetje verstandig doen. Eigen verantwoordelijkheid. En anders wordt minister Grapperhaus een beetje boos op een persconferentie. Je mag best een frisse neus halen, maar denk een beetje na. Je mag best bij elkaar op bezoek, maar ga een beetje uit elkaar zitten. Niet meer dan drie mensen tegelijk.  Maar dat gaan we als overheid echt niet controleren. Doe normaal, zou Rutte zeggen.

Quédate en casa

Hier in Spanje is de bewegingsvrijheid beperkt tot het absolute minimum. Quédate en casa. Blijf thuis. En als je echt de deur uit moet, dan kom je in een woud van regels terecht die streng worden gehandhaafd. In je eentje in de auto, in je eentje naar de supermarkt, alleen naar je werk als je een essentieel beroep hebt en met een verklaring van je werkgever op zak. Kinderen zijn hier al weken niet meer buiten geweest.

Je gaat alleen voor absolute noodzaak de deur uit. Zeker niet voor je plezier.

Eenzame kampeerder

En dus werd er in de eerste dagen van de lockdown een zeezwemmer op de bon geslingerd. Er was in de verste verte niemand te zien, het was bewolkt en de zee was hooguit elf graden. Maar niemand mocht in zee zwemmen, dus hij ook niet.

Deze week werd met een helikopter een eenzame kampeerder gespot, middenin de Picos de Europa. Deze man bleek daar al sinds februari te zitten. Hij kreeg een boete wegens het schenden van de confinamiento en moest terug naar zijn huis in Gijón.

Nederlandse reflex

Ik merk dat ik als Nederlander moeite heb met de strenge regels hier. Die hebben namelijk lang niet altijd te maken met besmettingsgevaar. Ik mag bijvoorbeeld niet meer naar mijn vaste supermarkt omdat er een andere supermarkt dichterbij is. Maar wie loopt er gevaar als ik in mijn eentje in de auto zit en een paar kilometer verder rijd?

En waarom moet dit gepaard gaan met torenhoge boetes? Men vindt dat Spanjaarden zich heel gedisciplineerd aan de regels houden. Ja duh. Als je dat niet doet, kun je zo een maandsalaris aftikken.

Mijn Nederlandse reflex. Ik ben mijn vrijheid kwijt en daar kan ik nog steeds niet aan wennen. En dat is natuurlijk ook cultuur.

Voor onze eigen bestwil

De mensen hier lijken het prima te vinden. Als je dingen aan de eigen verantwoordelijkheid van mensen overlaat, dan wordt het een zooitje. We doen dit allemaal voor onze eigen bestwil en voor elkaar. Por mi, por ti, por todos.

Wie een straaltje vrijheid zoekt is een breker. Iemand die het in zijn hoofd haalde om de duiven te voeren. Boete. Iemand die verder dan 200 meter van zijn huis de hond uitliet. Boete. De man die in de auto op weg was naar de vrouw met wie hij een relatie had. Allemaal een boete.

Ik weet dit omdat dit soort gevallen overal in de krant staan. De media rapporteren regelmatig over de hoeveelheid arrestaties en de uitgedeelde boetes. Teksten als: er waren gisteren in Oviedo 78 mensen die niet wilden begrijpen wat thuiszitten betekent.

Coronahoesters

Ik hoorde een interview met een Nederlandse korpschef op de radio. Dat het toch best lastig was hoe je in coronatijden mensen moest arresteren. Ik moest grimlachen. Dat is een probleem dat de Guardia Civíl onbekend moet zijn. Coronahoesters idem.

Ik las over een echtpaar van in de zeventig dat in Andalusië was aangehouden. Ze moesten uit de auto stappen, hun benen spreiden en hun handen op de motorkap leggen. Omdat ze met zijn tweeën naar de supermarkt wilden.

Cultuur

Het is allemaal cultuur. De Nederlandse aanpak van laten we nou toch verstandig doen met zijn allen en de Spaanse strengheid. En de reactie van Spanjaarden als je dat benoemt. Dat is ook cultuur.