Werken als tekstschrijver vanuit het buitenland

Ik krijg de laatste tijd vaker de vraag hoe je locatie-onafhankelijk tekstschrijver wordt. Hoe begin je? Waar vind je je opdrachtgevers? Wat is belangrijk om rekening mee te houden? En waarom is deze manier van werken niet voor iedereen geschikt?

Ik ga mijn ervaringen met jullie delen. Van begin tot eind.

Vier jaar tekstschrijver

Deze maand vier ik mijn vierjarig jubileum als zelfstandig tekstschrijver. In februari 2016 schreef ik mij in bij de Kamer van Koophandel. Toen nog naast een baan in de communicatie. Het plan was om rustig te bouwen aan mijn tekstbureau. Als het eenmaal zou lopen, zou ik mijn baan opzeggen en naar Spanje vertrekken.

Want dat was het idee: om uiteindelijk locatie-onafhankelijk te gaan werken. Teksten schrijven kun je natuurlijk overal doen. Zolang je maar een laptop, een telefoon en internet hebt.

Begin in Nederland

Dit is iets wat ik iedereen aanraad die droomt van locatie-onafhankelijk werken en nog geen ervaring heeft met het ondernemerschap. Begin in Nederland. Er zijn zoveel dingen die je moet leren als kersverse zzp’er dat het veelgevraagd is om tegelijkertijd ook nog een kersverse emigrant of digitale nomade te zijn.

Het werven van opdrachtgevers, de administratieve kant, je eigen tijd leren indelen, je ontwikkelen in je vak. Ik zou dat soort dingen lekker vanuit je vertrouwde omgeving doen. Bovendien ontdek je zo of het ondernemerschap iets voor je is voordat je je schepen achter je verbrandt.

Een test als digitale nomade

Ik vertrok anderhalf jaar nadat ik was gestart als tekstschrijver naar Spanje. Het plan was om eerst een jaar rond te trekken, te werken tegen kost en inwoning via Workaway en daarnaast als digitale nomade mijn geld te verdienen. Dat werd voor mij een grote les, want die combinatie bleek hopeloos. Ik zou ‘s ochtends vrijwilligerswerk doen en ‘s middags mijn laptop openklappen. Van dat laatste kwam in de praktijk bar weinig terecht.

1. Vaak was de dagindeling niet zo strikt en waren er ‘s middags ook nog dingen te doen. Ik werkte bovendien veel met dieren en die houden zich niet aan een tijdschema.
2. Lang niet overal was er een fatsoenlijke werkplek of zelfs maar wifi. In de woonkamer op een kussen op de grond moeten zitten terwijl er een kraaiende tweejarige rondloopt, het is geen ideale werkomstandigheid.
3. Ik was dáár en niet met mijn hoofd bij opdrachtgevers in Nederland. Ik leerde allerlei nieuwe dingen en zat telkens in een andere omgeving die ik wilde verkennen.
4. Veel potentiële opdrachtgevers bleken wat huiverig voor een tekstschrijver die op afstand zat. Het feit dat ik ook nog rondzwierf hielp niet. Meerdere opdrachten ketsten om die reden af.

Na negen maanden concludeerde ik dat ik een mislukte digitale nomade was.

Heb geen haast

Financieel was dat geen probleem. Ik had mijn huis in Amsterdam verhuurd en voor vertrek een flinke spaarrekening opgebouwd. Bovendien leefde ik in Spanje van de wind. Die ruime buffer heeft mij meerdere malen veel ruimte, geduld en gemoedsrust opgeleverd.

Ik gooide het over een andere boeg. Ik had inmiddels besloten dat ik echt wilde emigreren en ging me daar eerst op richten. Dat was op dat moment wel even genoeg. Ik huurde een appartement en ging op zoek naar een huisje met een lap grond. Ik kocht mijn allereerste auto, leerde erin te rijden en ging ondertussen de strijd aan met de Spaanse bureaucratie. Vier maanden later verkocht ik mijn Amsterdamse appartement en kocht daar een geel huis halverwege een berg voor terug.

Schrijf, hoe dan ook

Het is fijn om een lange adem te hebben, maar ik bleef ondertussen wel bezig met mijn vak. Ik blogde, ik schreef artikelen en onderhield mijn netwerk.

Twee maanden na mijn daadwerkelijke emigratie ging ik weer eens aan geld verdienen denken. En toen kreeg ik de kans van mijn leven. Een uitgever was geïnteresseerd in het boek dat al een tijdje in mijn hoofd zat. In december 2018 tekende ik het contract. De eerste versie van het manuscript moest in mei 2019 af zijn en ik besloot me in die tussenliggende maanden volledig op mijn boek te richten. Ook dat kon ik me permitteren dankzij spaargeld. Van het voorschot kon ik slechts twee maanden leven.

De stukjes bleven op zijn plek vallen. Twee dagen nadat ik mijn manuscript inleverde, belandde mijn eerste opdracht als tekstschrijver in Spanje in mijn mailbox. Geluk? Ja natuurlijk, maar dat niet alleen.

Bouw aan je tekstbedrijf

Hoe begin je? Waar vind je je eerste klant? Het is waarschijnlijk de hamvraag van elke startende tekstschrijver. Ik kan je er geen pasklaar antwoord op geven, want ik vind van de grond komen nog steeds het meest ongrijpbare deel van het zzp-bestaan. Ik heb uit ervaring geleerd dat het een combinatie is van een aantal dingen:

1. Een lange adem hebben (weer dat spaargeld)
2. Zorgen dat zoveel mogelijk mensen weten wat je doet
3. Een niche kiezen
4. Ergens goed in zijn

Nummer vier lijkt een open deur, maar juist bij een vrij beroep als tekstschrijver vermeld ik hem toch maar. Er zijn nogal wat mensen die denken dat bijna iedereen wel kan schrijven. Zoals er ook mensen zijn die denken dat iedereen wel foto’s kan maken. Maar schrijven is een ambacht. Je hebt er bovendien allerlei specialisaties in.

Je eigen niche

En dan kom ik bij nummer drie. Ik denk dat het enorm helpt als je je eigen niche kiest. Er zijn duizenden tekstschrijvers in het Nederlandse taalgebied. Je moet je dus onderscheiden. Dat kan inhoudelijk, bijvoorbeeld door je te specialiseren in gezondheidszorg of in juridische teksten. Het kan ook in het soort teksten. Bijvoorbeeld SEO-teksten, commerciële teksten of blogs. Potentiële opdrachtgevers moeten snappen waar ze jou voor moeten hebben.

Dit hangt uiteraard af van waar je goed in bent. Ik zeg bijvoorbeeld altijd nee tegen SEO-opdrachten. Dat is mijn stiel niet en er zijn honderden tekstschrijvers die dat beter kunnen dan ik.

Tekstschrijver voor de overheid

Ik richt me voornamelijk op tekstopdrachten voor de (semi-)overheid. Ik heb bijna tien jaar voor de overheid gewerkt en ook nog eens zeven jaar voor een politieke partij. Het aantal beleidsteksten dat ik in mijn leven voorbij heb zien komen is ontelbaar.

Ik ben er heel handig in geworden om die te vertalen naar een leesbaar verhaal. Ik ken het jargon, maar ik kan ook bedenken welke woorden gewone mensen zouden gebruiken. En ik weet van binnenuit hoe de overheid werkt.

Hoe vind je je opdrachtgevers?

Ik heb inmiddels geleerd dat je jezelf een andere vraag zou moeten stellen: hoe vinden opdrachtgevers jou?

Eigenlijk is het heel simpel en tegelijkertijd heel ingewikkeld: zoveel mogelijk mensen moeten weten wat je doet en daar regelmatig aan herinnerd worden. Maar wel op subtiele wijze. Dus niet: ‘Hallo, deze tekstschrijver heeft nog wel een gaatje over.’ Als je op afstand werkt, heb je een extra handicap. Je moet je netwerk vrijwel volledig online opbouwen en onderhouden. Dat betekent dus dat je online zichtbaarheid heel belangrijk is.

Mijn belangrijkste platforms zijn mijn eigen blog, Linkedin en een klein beetje Twitter. Mijn boek helpt ook. Daaruit blijkt dat ik best een beetje kan schrijven en dat er een uitgever bereid was om in mij te investeren.

Koester en voed je netwerk

Ik heb de bewuste keus gemaakt om voor alles wat ik doe dezelfde website te gebruiken. Ik blog sinds 2015. Daardoor is het verkeer naar mijn website constant en vrij hoog. Gemiddeld komen hier zo’n 8.000 unieke bezoekers per maand. Ik ben op Linkedin ook al jaren actief. Ik deel daar links en artikelen waarvan ik denk dat ze inspirerend of interessant zijn voor anderen (zoals deze blogpost). Ook toen ik nog in loondienst werkte, heb altijd in mijn netwerk geïnvesteerd. Daardoor heb ik veel Linkedin-contacten die relevant zijn voor het werk dat ik doe.

Hoe vonden opdrachtgevers mij?

Uiteindelijk gaat het balletje dan rollen. Dit zijn voorbeelden uit mijn eigen praktijk:

• Een oud-collega werkt al jaren voor een groot communicatiebureau. Ze schreef me dat haar collega’s weleens gebruik maakten van freelance tekstschrijvers. Ik stuurde mijn cv naar ze toe. Inmiddels is dit communicatiebureau een van mijn vaste opdrachtgevers. Ik redigeer dikke overheidsrapporten voor ze.
• Een directeur voor wie ik vroeger werkte is een paar jaar geleden ook voor zichzelf begonnen. Hij schreef een essay voor een ministerie en vroeg mij om de redactie te doen.
• Een ander ministerie vond mij via Google, door te zoeken op ‘tekstschrijver’ en ‘storytelling’. Ze vroegen of ik wilde offreren voor een grote (en fantastische) opdracht. Ik werd uit een aantal tekstbureaus uitgekozen en deed mijn mooiste opdracht ooit.
• De eigenaar van een adviesbureau in de woningcorporatiesector las mijn blog al een tijdje. Hij vroeg of ik een proeftekst voor hem wilde schrijven. Inmiddels werken we alweer vijf maanden samen.
• Ik moest twee jaar uit dienst zijn voordat ik als zzp’er ingeschakeld mocht worden door de gemeente Amsterdam. Afgelopen zomer was het zover en inmiddels krijg ik af en toe opdrachten van mijn oud-werkgever.

Van de grond komen

Ofwel, je netwerk en je online zichtbaarheid zijn alles. Zeker als je op afstand werkt. Ik weet dat ik bij allerlei mensen op het vizier sta. De kunst is dat die mensen aan mij denken op het moment dat ze een tekstschrijver nodig hebben.

Eigenlijk is het moeilijkste om van de grond te komen. Ik werk inmiddels negen maanden vanuit Spanje en ik merk dat het nu echt begint te lopen. Als je portfolio en het aantal tevreden opdrachtgevers groeit, wordt het makkelijker. Zolang je maar niet verslapt. Blijf je netwerk voeden en blijf je ontwikkelen. Ook als je genoeg werk hebt. Geen enkele opdrachtgever is voor de eeuwigheid.

Je locatiekeuze

Je keus voor een bepaalde locatie heeft ook gevolgen. Of misschien wil je juist geen vaste locatie. Ik vind locatie-onafhankelijk werken geweldig, maar ik heb ontdekt dat een leven als digitale nomade met een vaste standplaats voor mij beter werkt dan het echte zwerven wat digitale nomaden doen. Mijn opdrachtgevers hebben er blijkbaar ook meer vertrouwen in, want er is tot nu toe nooit meer een opdracht afgeketst vanwege de afstand.

Hou bij het kiezen van je locatie ook rekening met een eventueel tijdsverschil. Als je veel contact hebt met klanten is dit een belemmering of het betekent dat je vaak ‘s avonds zit te werken. Mijn enige ‘probleem’ is dat opdrachtgevers in Nederland om de een of andere reden dolgraag belafspraken maken om twee uur ‘s middags. En dat is lunchtijd hier. Met dit mankement valt (kuch) overigens goed te leven.

Waar vestig je je bedrijf?

Bedenk ook waar je je bedrijf inschrijft en of dit gevolgen heeft voor jou of voor je klanten. Mocht je een woning in Nederland aanhouden en daar minstens vier maanden per jaar verblijven, dan kun je bij de KvK ingeschreven blijven staan. Anders zul je een andere oplossing moeten bedenken. Dit boek is dan een aanrader.

Ik sta in Spanje geregistreerd als zelfstandige (autónomo) en dat is nogal een dure grap. Je moet hier namelijk verplicht meedoen met de sociale verzekeringen. Dat betekent dat elke autónomo iedere maand een kleine 300 euro kwijt is, zelfs als je bijna niks verdient. Er is een tarifa plana voor startende ondernemers van ongeveer 70 euro per maand en er wordt al lang gesproken over het veranderen van dit systeem. Maar op dit moment is het wat het is. De eerste 300 euro die je per maand verdient gaat hups naar de Spaanse staatskas.

Als je in Europa blijft, wordt je btw naar opdrachtgevers in Nederland verlegd. Jij brengt die zelf niet in rekening, maar opdrachtgevers dragen de btw over jouw facturen rechtstreeks af aan de Nederlandse belastingdienst. Daarvoor heb je een intracommunautair btw-nummer nodig, maar dat is een fluitje van een cent.

Eenzaam werk

Een ander aspect is de eenzaamheid van het werk. Je hebt nooit afspraken bij opdrachtgevers, je kunt niet naar netwerkbijeenkomsten of gewoon eens koffie drinken met een potentiële klant. Als je in een stad werkt, zijn er natuurlijk coworking spaces of kun je je laptop openklappen in het café. Maar dat is toch wat anders dan bij je opdrachtgever langs of van gedachten wisselen met collega-tekstschrijvers in Nederland.

Ik zit een enkele keer in het café te tikken, als ik bijvoorbeeld moet wachten tot mijn auto bij de garage klaar is. Maar dat café is dan zeker geen coworking space.

Ik ben en werk graag alleen (hallo introvert), maar dankzij mijn werk heb ik ook de ruimte om twee keer per week om vijf uur ‘s middags naar badmintontraining te gaan en om op vrijdagochtend te zwemmen. En ik spreek regelmatig overdag met vriendinnen af die ook zo’n vrij leven hebben.

Alles loopt door elkaar

Ik ga ‘s ochtends dus nooit naar mijn werk. Ik sta op, schiet in mijn kloffie, laat de hond uit, maak ontbijt en zet mijn laptop ergens neer. Dat kan in de woonkamer zijn bij de houtkachel, op mijn officiële werkkamer boven, buiten op de veranda of in de tuin. Het levert nooit ergonomisch problemen op, want ik zit zelden langer dan anderhalf uur achter elkaar te tikken. Als je vanuit huis werkt, kun je tussendoor de was ophangen, de afwas doen, in de tuin rommelen en elke dag een verse lunch koken.

Beter voor je lijf en beter voor je schrijfproductiviteit.

Op maandag naar het strand

Ik vind deze manier van werken fantastisch, maar het is zeker niet voor iedereen. Je moet het fijn vinden om geen strak onderscheid meer te hebben tussen werktijd en privétijd. En het vereist discipline. Niemand die het ziet als je de hele dag op de bank ligt te netflixen.

Voor mij biedt deze manier van werken oneindig veel vrijheid en flexibiliteit. Ik kan bijvoorbeeld op een doodstille, stralend zonnige maandag naar het strand, omdat ik op zondag heb doorgewerkt.

Wees punctueel

Opdrachtgevers raken steeds meer gewend aan locatie-onafhankelijk werkende zzp’ers. Maar hou er rekening mee dat je iets te bewijzen hebt. Ik ben zeer punctueel. Deadlines zijn sowieso heilig, maar meestal lever ik mijn werk een dag eerder in. Ik reageer altijd binnen een paar uur op mail en als ik een skype-afspraak heb, dan zit ik minstens vijf minuten van tevoren netjes voorbereid klaar.

Omdat je ver weg zit, moeten opdrachtgevers nog meer het gevoel hebben dat ze op je kunnen rekenen.

Zestien uur per week

Ik wist niet dat het zo heette, maar ik doe dus blijkbaar aan geo-arbitrage. Ik verdien mijn geld in het ene land en ik geef het in het andere land uit. Het idee hierachter is dat je verdiende geld meer waard wordt. Het leven is in Spanje goedkoper dan in Nederland.

Nog belangrijker: de manier waarop ik hier op het platteland leef is veel goedkoper dan hoe ik vroeger in Amsterdam leefde. Dat betekent dat ik veel minder hoef te werken dan vroeger. Gemiddeld werk ik als tekstschrijver ongeveer zestien uur per week.

Onzeker bestaan

Met de nadruk op gemiddeld. De ene week kom ik in de buurt van de veertig uur en ik heb ook weleens twee weken helemaal geen werk. Ook daar moet je tegen kunnen. Soms werk je in de weekenden door en soms heb je opeens zeeën van vrije tijd. De ene maand verdien je bijna niks en de andere maand verdien je genoeg om een kwartaal van te leven.

Sowieso heb je qua financiële risico’s het een en ander te overdenken. Je ontvangt 2% minder AOW voor elk jaar dat je in het buitenland woont (dat kun je voor maximaal 10 jaar bijverzekeren). Je moet ook nadenken over je pensioen en het risico op arbeidsongeschiktheid. In veel buitenlanden is het vrijwel onmogelijk om je daar voldoende tegen te verzekeren. Een vrijer leven betekent minder vangnetten.

Een gaaf leven

Lijkt het je nog steeds heel gaaf? Gewoon doen! Ik kan me niet voorstellen dat ik ooit terug zou willen naar een kantoorbaan. Dit leven, die vrijheid. ¡Muy guay!

Bijster gaaf.