Wetenschappelijk onderbouwd gelukkig worden

Sommige boeken koop je vooral vanwege de intrigerende titel. Zo kwam ik aan het boek van Raj Raghunathan: If You’re So Smart, Why Aren’t You Happy? De schrijver is hoogleraar aan de University of Texas. Hij benoemt in zijn boek 7 gewoontes van gelukkige mensen, gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek.

Ik las het niet in één ruk uit, want Raghunathan geeft je genoeg om op te kauwen en het is ook een doe-boek. Als je alle oefeningen uitvoert, is de kans 70% dat je aan het eind van het boek gelukkiger bent dan toen je eraan begon.

Ik heb besloten er een kleine serie aan te wijden. Dit is deel 1.

The happiness paradox

Het boek begint met een interessante stelling: de dingen die slimme mensen doen om succesvol te worden, zijn over het algemeen niet de dingen die ons gelukkig maken. Dit noemt Raghunathan de happiness paradox. In het boek beschrijft hij ‘7 deadly sins’ waarmee we ons geluk tegenhouden. Daar tegenover zet hij alternatief gedrag dat ervoor zorgt dat je én succesvol én gelukkig kunt worden: de ‘7 habits of the highly happy’. Raghunathan heeft inmiddels duizenden studenten onderwezen in zijn happiness course.  Van iedereen die de cursus met een open mind en voldoende ijver volgde, was 70% na afloop gelukkiger geworden. Dat is de gok waard, toch?

De 1e doodzonde

Project Lonica is een zoektocht naar een leven met meer zingeving en voldoening. Uiteindelijk komt dat simpelweg neer op het vergroten van geluk. Grappig genoeg heb ik hiermee meteen de eerste van de 7 doodzonden te pakken: het onvoldoende waarderen van geluk als doel op zich. Aan het begin van het boek vraagt Raghunathan de lezer om drie wensen te doen. Het mag van alles zijn en ze komen meteen uit. Wat blijkt? Mensen noemen dingen als rijk worden, een leuke relatie, beroemd zijn, meer vrijheid en een gezond leven. Bijna niemand wenst geluk. Terwijl uit onderzoeken blijkt dat ‘gelukkig worden’ het levensdoel is dat het meest genoemd wordt door mensen. Zijn stelling: voor je het weet, maken we afgeleide dingen belangrijker dan geluk zelf.

Voorkeur voor concrete doelen

Het is ook wel logisch waarom we dat doen. Geluk is een abstract begrip en we maken onze doelen liever concreet. Met een doel als ‘ik wil dit jaar 10 kilo afvallen’ is het veel simpeler wat je moet doen dan wanneer je je voorneemt om dit jaar gelukkiger te worden. Maar het gevaar schuilt erin dat we ons te sterk gaan focussen op dat andere doel en daarmee de kortste route naar geluk uit het oog verliezen. We richten ons bijvoorbeeld op dingen als meer geld verdienen, slanker worden of verder weg op vakantie, zonder er überhaupt nog bij stil te staan of dat ons gelukkiger maakt.

Het experiment met de saladebar

Stel dat je voor een saladebar staat en je salade per ons wordt afgewogen. Qua ingrediënten kun je kiezen uit paddestoelen en kikkererwten. Je hebt zin in kikkererwten, maar de paddestoelen zijn per ons veel meer waard. Wat kies je dan? Als Raghunathan aan de ene groep studenten vraagt welke optie voor maximaal geluk zou zorgen, zegt 98% kikkererwten. Als hij vervolgens de andere groep studenten laat kiezen, blijkt ruim 1 op de 5 studenten toch voor de paddestoelen te gaan. Die studenten hebben ongemerkt ‘meer waar voor je geld’ belangrijker gemaakt dan geluk.

De 1e gewoonte van gelukkige mensen

Hoe moet het dan wel? De 1e gewoonte van de highly happy: maak van geluk een prioriteit, maar streef het niet na. Raghunathan maakt de vergelijking met graag in slaap willen vallen. Als je daar een streven van maakt, is de kans groot dat je wakker ligt in bed. In plaats daarvan kun je beter de dingen doen die een goede nachtrust bevorderen. Bijvoorbeeld een avondwandeling maken of na het eten geen koffie meer drinken. Zo maak je een prioriteit van goed slapen zonder dat je het nastreeft.

Hoe pak je die 1e gewoonte in de praktijk aan? Zorg allereerst dat je weet welke kleine dingen je gelukkiger maken: afspreken met goede vrienden, voetballen met je kinderen, vaker op tijd naar bed met een goed boek… En die dingen moet je dus gaan doen. Zo simpel is het.

Maak er een gewoonte van

Zo simpel is het dus niet. Raghunathan deed een experiment met 300 werknemers van 7 Amerikaanse bedrijven. Ze moesten een week lang bijhouden hoe gelukkig ze zich voelden. De ene helft kreeg elke dag een reminder om keuzes te maken waar ze gelukkig van werden. De andere helft kreeg die reminders niet. En ja, hoor, de eerste groep voelde zich na die ene week een stuk gelukkiger dan de tweede groep. Zij hadden veel bewuster voor geluksbevorderende activiteiten gekozen.

En zo zijn er dus twee stappen om van geluk een prioriteit te maken, maar het niet na te streven:

1. Bepaal waar je gelukkig van wordt.
2. Leer jezelf de gewoonte aan om keuzes te maken waar je gelukkig van wordt.

Om het concreet te maken: verzin minstens 4 activiteiten waar je blij van wordt. Hang dat lijstje op een zichtbare plek op in je huis zodat je er regelmatig aan wordt herinnerd om die dingen te doen.

Pot vol mooie momenten

Stap 1 had ik zelf al uitvoerig gedaan met de happiness jar, mijn pot vol mooie momenten. Na in 2016 een jaar lang het mooiste moment van de dag op een briefje te hebben gezet, wist ik in 2017 precies welke dagelijkse dingen mij gelukkig maken.

En het werkt. Ik maak vaker bewust de keus om iets te doen waar ik blij van word. Zo kom ik ‘s avonds veel vaker van de bank af om nog een rondje door het park te gaan lopen. Het kost even moeite om me los te weken en mijn schoenen aan te trekken, maar ik weet dat ik het heerlijk vind om in het laatste avondlicht te genieten van de bomen, de bloemen, het landschap, de lucht en het open water en om te luisteren naar de vogels.

Nieuwsgierig geworden naar de 6 andere gewoontes van de highly happy? Ik ga erover schrijven in toekomstige blogposts (wees gerust, het worden er geen 6). Kun je daar niet op wachten?

• Happy Smarts, de website van Raj Raghunathan
• De MOOC ‘A life of happiness and fulfillment‘ op Coursera