Zwarte vrijdag

It’s Black Friday! Kopen, kopen, niet kijken. Meer, meer. Megakortingen. Dief van je eigen portemonnee als je vandaag niet toeslaat. Graaien in die bakken. Laat de bezorger werken. Ding dong! Hier is uw pakketje instant geluk.

Sorry jongens, ik zal proberen om er geen rant van te maken.

Grote uitverkoop

Black Friday bestond al decennia lang in de Verenigde Staten. De dag na Thanksgiving en de start van een lange maand vol kerstaankopen. Sinds een paar jaar hebben we het in Europa opeens ook. Want ja, wat hebben we niet uit de VS overgenomen?

De consument koopt dingen die hij niet nodig heeft.

De vraag is wie er beter wordt van al die kortingen. Volgens RTL Z levert Black Friday bijna niemand wat op. En de consument al helemaal niet, want die koopt allemaal dingen die hij niet nodig heeft.

Consuminderaar

Het is geen geheim dat ik weinig last van koopziekte heb. Ik ben eigenlijk een consuminderaar, maar daar hangt nog steeds de geur van theezakjes aan de waslijn omheen. En die hoeven helemaal niet aan de waslijn. Die kun je ook gewoon hergebruiken als je ze op een schoteltje bewaart.

Tot een dag of vier, dan gaan ze schimmelen.

Het is niet alleen uit zuinigheid dat ik weinig spullen koop. Ik vind het vaak gewoon niet nodig. ‘Wat een mooie kopjes,’ zei een vriendin deze week tegen me. Ik kocht ze in de jaren 90 bij de Wereldwinkel (nu klink ik wel überheilig). Als je ze niet stukgooit, dan gaan kopjes eeuwig mee. En ik vind ze nog steeds leuk.

Verborgen impact

Maar een andere reden is het milieu en de afvalberg. Wist je dat het kopen van spullen op nummer 1 van de top-10 staat qua milieubelasting van de gemiddelde Nederlander? Babette Porcelijn schreef een boek over de verborgen impact van spullen. Alle spullen die je koopt, zorgen voor meer vervuiling dan vlees eten (nummer 2), wonen (nummer 3) en de auto (nummer 4).

Spullen zijn de grootste vervuiler.

Dat komt door de vervuiling die de industrie produceert die deze spullen maakt. En bijvoorbeeld het transport en de hoeveelheid water die er nodig is. Elektronica staat hierbij op één. Ga vooral door met lege flessen wegbrengen en wat vaker de fiets pakken, maar het zet meer zoden aan de dijk als je een jaartje (of twee) langer met je laptop doet.

Plastic zooi

Het is ongelooflijk veel zooi die we met zijn allen kopen. Want het is zo lekker goedkoop. Plastic dat gemaakt wordt in China tegen uurlonen van 1 euro á 1,50. Ik zat de serie De Prijsvechter te kijken (VPRO, 2017). Daarin komt een mevrouw aan het woord die fan is van een bekende, grote troepjeswinkel.

“Voor heel weinig geld kan ik gewoon heel veel leuke, nieuwe dingen kopen. Je kunt lang praten over waarom het zo goedkoop kan, maar ik leef in een land waarin ik daar niet over na hoef te denken. Ik ben blij met lage prijzen en ik ga er vanuit dat het allemaal wel goed zit.” 

Een goudeerlijke mevrouw, die waarschijnlijk zegt wat veel mensen denken. Ik moet misschien wat vaker stichtelijke consuminderblogjes schrijven.

Ontspullen

Maar er is ook een positieve reden om minder spullen te kopen. Van minder spullen word je zen. Ik begon in Nederland al met ontspullen en uiteindelijk ging er maar twee kuub mee naar Spanje. Het is heel prettig om in een huis te wonen zonder allerlei overbodige rotzooi. Ik hou gewoon niet van frutsels in de vensterbank. Spullen hebben een functie en anders kunnen ze weg.

Van minder spullen word je zen.

Van bijna alle spullen is het lot uiteindelijk hetzelfde als van die zooi in de doos op de foto hierboven. Een fractie van de troep die ik hier in huis aantrof toen ik er in juli kwam wonen. Vrijwel niks wordt doorgegeven, hergebruikt of versleten. We gooien spullen massaal weg. Nadat ze nog een tijd ergens in huis hebben staan te verstoffen.

Dus doe die bezorger, de mensen in het sorteercentrum, je portemonnee, het milieu en jezelf een plezier. Hou die centen in je zak en laat zwarte vrijdag lekker zen aan je voorbij gaan.